जलवायु परिवर्तन

जलवायु परिवर्तन परिचय 

– पृथ्वीको वायुमण्डलको तापक्रम, हावाको बहाव र वर्षात्मा हुने घटबढका कारण पृथ्वी तथा यसको कुनै भागमा औसत मौसममा हुने परिवर्तनलाई जलवायु परिवर्तन भनिन्छ । 

– पृथ्वीमा हाल अत्याधिक बढ्दै गएको औद्योगीकरणबाट कार्बनडाइअक्साइड (Co2), मिथेन  (CH2), नाइट्रस अक्साइड जस्ता ग्याँसहरूबाट वायुमण्डलमा एक प्रकारको तहको  निर्माण हुन गएको छ । जसको कारण सूर्यको ताप र प्रकाश पृथ्वीमा आउने तर पृथ्वीको ताप वायुमण्डलमा निस्काशन हुन नसक्ने  अवस्था उत्पन्न भएको छ । जसको कारण पृथ्वीको तापक्रम दिनप्रतिदिन बढ्दै जान थालेको कारण वर्षभरी हुने मौसम परिवर्तनको पूरानो तालिका परिवर्तन भई विभिन्न समस्या देखिन थालेका छन् । 

जलवायु परिवर्तनको असर कम गर्नका लागि विश्वको ध्यान आकर्षित गर्न गरिएका प्रयास तथा कार्यहरू 

– पृथ्वी सम्मेलन (सन् १९९२)  

– क्योटो प्रोटोकल (सन् १९९७)

– जलवायु परिवर्तनसम्बन्धी राष्ट्रसंघीय सम्मेलनहरू सम्पन्न गरिएको ।

– जलवायु परिवर्तनका कारण हिमाली क्षेत्रमा परेको असरबारे विश्वको ध्यानाकर्षण गर्ने उद्देश्यले नेपालको सगरमाथाको आधार शिविर कालापत्थरमा वि.सं.२०६६ मंसिर १९मा मन्त्रिपरिषदको  बैठक १० बुंदे घोषणा पत्र जारी गरी सम्पन्न । 

जलबायु परिवर्तन सम्बन्धी महत्वपूर्ण तथ्यहरू 

– मानव उत्सर्जित हरित गृह ग्याँस मध्ये कार्बनडाइअक्साइडले करिव ७२ प्रतिशत,मिथेनले करिव १८ प्रतिशत र नाइट्रस अक्साइडले करिब ९ प्रतिशत अंश ओगटेका छन् । 

– हरितगृह ग्याँसको तहनै नभएको भए पृथ्विमा हालको औषत १५ डिग्री तापक्रममा ३३ प्रतिशतले कमी आइ –१८ डिग्री सेल्सियस हुने थियो । 

– नेपाल जलबायु परिवर्तनका दृष्टिले आठौं जोखिमयुक्त मुलुकमा पर्छ । 

– नेपालको औषत तापक्रम वृद्धिदर प्रतिबर्ष ०.०४ डि से. देखि ०.०६ डि.से. सम्म छ । यसको समेत औषत निकालेर ०.०५ प्रतिशत समेत भन्ने गरिएको पाइन्छ  ।